Githmara - Język Githzerai oraz Githyanki
: pt lis 02, 2012 7:07 pm
Githmara jest językiem używanym przez Githów, niemniej jest to konkretniej język Githzerai, i to właśnie o tym języku będę pisał w tym temacie. Język Githyanki zwie się Githyarą (Giŧyāra) i jest o wiele bardziej chaotyczny od Githmary (chociaż można uznać, iż Githyara jest dialektem Githmary), być może poświęcę trochę czasu na opisaniu go, ale to kiedy indziej. Powiem najpierw trochę o samym języku; tym samym zaczyna się teraz Lekcja Pierwsza:
Zalążki Githmary pojawiają się już w mrocznych, niepamiętnych wiekach rządzy chaosu, który wszystko zapoczątkował. Gdy Lud formował się w istocie cielesnej, napotkał na wielką przeszkodę - wyodrębniając poszczególne jednostki (które miały zostać później nazwane Githami) Lud nie mógł się porozumieć ze sobą nawzajem. Niewiele wiadomo o tamtych czasach, niemniej zważywszy na fakt, iż język ten tworzony był przez istoty chaosu na planie Limbo, jest to oczywiście język chaotyczny - mówiąc to pod względem lingwistycznym należy zwrócić uwagę na to, iż jest on przez ów fakt niezwykle nieregularny, a momentami bezsensowny. W tym szaleństwie jest jednak często metoda.
Trzeba także zwrócić uwagę na to, iż język Githów był zakazany, gdy byli oni niewolnikami rasy Illithidów, dlatego wiele z jego oryginalnego kształtu przepadło, a słowa, które teorytycznie powinny pochodzić od jednego rdzenia, tak naprawdę pochodzą od kilku, ponieważ niektóre starsze formy, co to zostały przekazane przez starszych Githzerai, przyjęły się podczas modernizacji języka po skończeniu wojny z Illithidami. Ważny jest też fakt, iż język ten, jakkolwiek chaotyczny, odzwierciedla jednak w sporym stopniu zarówno historię jak i kulturę Githzerai; idealnym przykładem byłoby to, iż wiele powszednich, codziennych wypowiedzi zawiera różnego gatunku powiedzenia li też adagia, traktujące o zamierzchłych czasach.
Co do samego języka: zaczniemy, klasycznie zresztą, od fonetyki, niemniej nie będę omawiał jej prawideł w stu procentach, ba, nawet nie wstawię żadnych tabelek, na początek zaczniemy po prostu z krótkim opisem wymowy. Cóż, najważniejsze jest to, iż wymowa niebywale wacha się wśród użytkowników języka właśnie ze względu na chaotyczność ich umysłów. Tak samo nie istnieje w tym języku dokładnie coś takiego jak "rozpiska spółgłosek", ponieważ istnieją takie dźwięki, które pojawiają się przykładowo tylko w jednym słowie, ewentualnie w jednym rdzeniu i jemu pochodnych słowach.
Ano właśnie, rdzenie. Należy zwrócić uwagę na to, iż Githmara jest językiem alternacyjnym (jak, na przykład, arabski), to jest opiera swoje słowotwórstwo przede wszystkim na tworzeniu słów od różnych rdzeni spółgłoskowych; tworzenie wyrazów wywodzących się od danego rdzenia polega na dokładaniu do niego różnych samogłosek i spółgłosek. Mogą to być rdzenie dwuspółgłoskowe (np. G-Ŧ "Gith, Lud" bądź R-N "Matka, wychowywać"), trójspółgłoskowe (które mogą czasami stanowić po prostu rdzenie dwuspółgłoskowe z podwojonym drugim radykałem (np. G-Ŧ-Ŧ "Ciało, skóra, fizyczność")) oraz, nie najrzadsze ale i nie najczęstsze, czwórspółgłoskowe (które pochodzą albo od rdzeni trójspółgłoskowych z podwojonym trzecim radykałem, albo od podwojonych rdzeni dwuspółgłoskowych - faktyczne rdzenie czwórspółgłoskowe są jednak nieregularne i chyba najrzadsze). Żeby to wszystko poniekąd zobrazować, weźmy na ten przykład regularny rdzeń L-S-R "woda, picie":
Lesār "لسار" - Woda
Lyesīr "ليسير" - Wody
Alāssor "ءلاسّر" - Rzeka
Ilasrāin "ءلسران" - Morze
Lūsrul "لوسرل" - Wodnik
Lāsrayl "لاسريل" - Wodnicy
Malsār "ملسار" - Ja piję
Luseyrunn "لسيرنّ" - On/ono pije
Miluysr "مليسر" - My pływamy
Jak widać, alternacje są w Githmarze monstrualnie potężnym narzędziem do tworzenia słów - można w nich tworzyć nawet słowa, które sensu nie mają i się ich nie używa, ale są jak najbardziej możliwe pod względem gramatycznym:
Lesirmará "لسرمرى" - Język wody
Warto też spomnieć, iż od rdzenia L-S-R można utworzyć także rdzeń L-S-R-R, z którego pochodzi przykładowo:
Ilasrārrin "ءلسرارّن" - Ocean.
W lekcji pierwszej nie będę was zanudzał nieskończonymi rdzeniami i ich alternacjami, ale wspomnę, iż na tę chwilę od jednego rdzenia trójspółgłoskowego można utworzyć dwadzieścia pięć słów, a ta liczba będzie stosunkowo rosnąć w miarę opracowywania tego języka. Coś, co umieszczę, to przede wszystkim kilka słów, które na pewno przydadzą się w kolejnych lekcjach:
Giŧ "غث" - Gith (Pochodzi od nieregularnego rdzenia G-Ŧ, który posiada szereg rdzeni pochodnych);
Giŧmará "غثمرى" - Githmara (alternacją CiCmará/CeCiCmará oznacza się różnorakie języki mówione);
Giŧzerai "غثزرةى" - Githzerai (jest to słowo pochodzące od dwóch rdzeni, pierwszym, oczywistym jest G-Ŧ, natomiast na końcu występuje skrótowiec od rdzenia Z-R-Ŧ "błogosławić, zbawiać, pomagać", , od którego pochodzi minimalnie słowo "Zirŧimon" oznaczające "Zbawiciela");
Giŧyanki "غثينك" - Githyanki (tutaj z kolei można zaobserwować rdzeń Y-N-K "wolność, niepodległość, prawo, możliwość");
Karaħ "كرح" - Ostrze Karach (pochodzi od rdzenia K-R-Ħ "chaos, nieporządek, nieopanowanie, bezkształt", od którego można także utworzyć słowo "Kēyraħ", oznaczające dosłownie "Chaos");
Īlliŧīd "إلّثيد" - Illithid (pochodzi od rdzenia L-Ŧ-D "nieczystość, nienawiść, spaczenie", tutaj ujawnia się kultura Githów, nazywających Illithidów "znienawidzonymi" bądź też "nieczystymi");
Urn "ءرن" - Matka (słowo nieregularne od rdzenia R-N)
Zalążki Githmary pojawiają się już w mrocznych, niepamiętnych wiekach rządzy chaosu, który wszystko zapoczątkował. Gdy Lud formował się w istocie cielesnej, napotkał na wielką przeszkodę - wyodrębniając poszczególne jednostki (które miały zostać później nazwane Githami) Lud nie mógł się porozumieć ze sobą nawzajem. Niewiele wiadomo o tamtych czasach, niemniej zważywszy na fakt, iż język ten tworzony był przez istoty chaosu na planie Limbo, jest to oczywiście język chaotyczny - mówiąc to pod względem lingwistycznym należy zwrócić uwagę na to, iż jest on przez ów fakt niezwykle nieregularny, a momentami bezsensowny. W tym szaleństwie jest jednak często metoda.
Trzeba także zwrócić uwagę na to, iż język Githów był zakazany, gdy byli oni niewolnikami rasy Illithidów, dlatego wiele z jego oryginalnego kształtu przepadło, a słowa, które teorytycznie powinny pochodzić od jednego rdzenia, tak naprawdę pochodzą od kilku, ponieważ niektóre starsze formy, co to zostały przekazane przez starszych Githzerai, przyjęły się podczas modernizacji języka po skończeniu wojny z Illithidami. Ważny jest też fakt, iż język ten, jakkolwiek chaotyczny, odzwierciedla jednak w sporym stopniu zarówno historię jak i kulturę Githzerai; idealnym przykładem byłoby to, iż wiele powszednich, codziennych wypowiedzi zawiera różnego gatunku powiedzenia li też adagia, traktujące o zamierzchłych czasach.
Co do samego języka: zaczniemy, klasycznie zresztą, od fonetyki, niemniej nie będę omawiał jej prawideł w stu procentach, ba, nawet nie wstawię żadnych tabelek, na początek zaczniemy po prostu z krótkim opisem wymowy. Cóż, najważniejsze jest to, iż wymowa niebywale wacha się wśród użytkowników języka właśnie ze względu na chaotyczność ich umysłów. Tak samo nie istnieje w tym języku dokładnie coś takiego jak "rozpiska spółgłosek", ponieważ istnieją takie dźwięki, które pojawiają się przykładowo tylko w jednym słowie, ewentualnie w jednym rdzeniu i jemu pochodnych słowach.
Ano właśnie, rdzenie. Należy zwrócić uwagę na to, iż Githmara jest językiem alternacyjnym (jak, na przykład, arabski), to jest opiera swoje słowotwórstwo przede wszystkim na tworzeniu słów od różnych rdzeni spółgłoskowych; tworzenie wyrazów wywodzących się od danego rdzenia polega na dokładaniu do niego różnych samogłosek i spółgłosek. Mogą to być rdzenie dwuspółgłoskowe (np. G-Ŧ "Gith, Lud" bądź R-N "Matka, wychowywać"), trójspółgłoskowe (które mogą czasami stanowić po prostu rdzenie dwuspółgłoskowe z podwojonym drugim radykałem (np. G-Ŧ-Ŧ "Ciało, skóra, fizyczność")) oraz, nie najrzadsze ale i nie najczęstsze, czwórspółgłoskowe (które pochodzą albo od rdzeni trójspółgłoskowych z podwojonym trzecim radykałem, albo od podwojonych rdzeni dwuspółgłoskowych - faktyczne rdzenie czwórspółgłoskowe są jednak nieregularne i chyba najrzadsze). Żeby to wszystko poniekąd zobrazować, weźmy na ten przykład regularny rdzeń L-S-R "woda, picie":
Lesār "لسار" - Woda
Lyesīr "ليسير" - Wody
Alāssor "ءلاسّر" - Rzeka
Ilasrāin "ءلسران" - Morze
Lūsrul "لوسرل" - Wodnik
Lāsrayl "لاسريل" - Wodnicy
Malsār "ملسار" - Ja piję
Luseyrunn "لسيرنّ" - On/ono pije
Miluysr "مليسر" - My pływamy
Jak widać, alternacje są w Githmarze monstrualnie potężnym narzędziem do tworzenia słów - można w nich tworzyć nawet słowa, które sensu nie mają i się ich nie używa, ale są jak najbardziej możliwe pod względem gramatycznym:
Lesirmará "لسرمرى" - Język wody
Warto też spomnieć, iż od rdzenia L-S-R można utworzyć także rdzeń L-S-R-R, z którego pochodzi przykładowo:
Ilasrārrin "ءلسرارّن" - Ocean.
W lekcji pierwszej nie będę was zanudzał nieskończonymi rdzeniami i ich alternacjami, ale wspomnę, iż na tę chwilę od jednego rdzenia trójspółgłoskowego można utworzyć dwadzieścia pięć słów, a ta liczba będzie stosunkowo rosnąć w miarę opracowywania tego języka. Coś, co umieszczę, to przede wszystkim kilka słów, które na pewno przydadzą się w kolejnych lekcjach:
Giŧ "غث" - Gith (Pochodzi od nieregularnego rdzenia G-Ŧ, który posiada szereg rdzeni pochodnych);
Giŧmará "غثمرى" - Githmara (alternacją CiCmará/CeCiCmará oznacza się różnorakie języki mówione);
Giŧzerai "غثزرةى" - Githzerai (jest to słowo pochodzące od dwóch rdzeni, pierwszym, oczywistym jest G-Ŧ, natomiast na końcu występuje skrótowiec od rdzenia Z-R-Ŧ "błogosławić, zbawiać, pomagać", , od którego pochodzi minimalnie słowo "Zirŧimon" oznaczające "Zbawiciela");
Giŧyanki "غثينك" - Githyanki (tutaj z kolei można zaobserwować rdzeń Y-N-K "wolność, niepodległość, prawo, możliwość");
Karaħ "كرح" - Ostrze Karach (pochodzi od rdzenia K-R-Ħ "chaos, nieporządek, nieopanowanie, bezkształt", od którego można także utworzyć słowo "Kēyraħ", oznaczające dosłownie "Chaos");
Īlliŧīd "إلّثيد" - Illithid (pochodzi od rdzenia L-Ŧ-D "nieczystość, nienawiść, spaczenie", tutaj ujawnia się kultura Githów, nazywających Illithidów "znienawidzonymi" bądź też "nieczystymi");
Urn "ءرن" - Matka (słowo nieregularne od rdzenia R-N)