[align=center]
[/align]
Pierwsza sura Koranu:
"
1.1 Isarrêat qabiccat ĉei añzallat atmeu leire!";
[isaʀʲɾʲːat͈ q͈ʰabik͈ːat͈ ʕ̝ʲi‿ɲzaɫːat at͈mʲʊ̝ ʎirʲ];
{bógPOS-SG miłosiernyPOS-SG oraz litościwyPOS-SG imięPRE-SG w};
'1.1 W Imię Boga Miłosiernego i Litościwego!'.
"
1.2 Isareara qin muþahiña, ajisi arribara,";
[isarʲara q͈ʰin mʊ̝θahiɲa – aʓisi‿ʀɾibara]
{bógNAR-SG dla chwałaABS-SG, światBIE-PL władcaNAR-SG};
'1.2 Chwała Bogu, Panu światów,'.
"
1.3 Qabicara ĉei añzalara,";
[q͈ʰabik͈͈ʰara ʕ̝ʲi‿ɲzaɫara];
{miłosiernyNAR-SG oraz litościwyNAR-SG};
'1.3 Miłosiernemu i Litościwemu,'.
"
1.4 Azfeixi arji arribara.";
[azfʲiħi‿ɾʓi‿ʀɾibara];
{sądBIE-SG dzieńBIE-SG władcaNAR-SG};
'1.4 Królowi Dnia Sądu.'.
"
1.5 Ĉeimatli zeiŝa zaminenin ĉei uŝtanara qin zeiŝa tageirnin.";
[ʕ̝ʲimat͈li zʲiʆa zaminʲnin ʕ̝ʲi‿ʆt͈ʰanara q͈ʰin zʲiʆa t͈ʰaɣʲiɾnin];
{oto tyBIE-SG czcić1.PL oraz pomocNAR-SG dla tyBIE-SG prosić1.PL};
'1.5 Oto Ciebie czcimy i Ciebie prosimy o pomoc.'.
"
1.6 Amean alruľeara peufinara asei‘id.";
[amʲan aɫɾʊ̝ɮʲˤara p͈ʲʊ̝finara‿sʲiʔid];
{myBIE-PLdrogaNAR-SG prostaNAR-SG prowadzićIMP-SG};
'1.6 Prowadź nas drogą prostą.'.
"
1.7 Alruľeara seaireani ateani acalurani teiladiltar, seimea iseairrêitu atean qeubi zu qadan, ĉei iseairrêitu atean deajicnaun.";
[aɫɽʊ̝ɮʲˤara sʲajrʲani‿θʲani ak͈ʰaɫʊ̝rani θʲiɫadilt͈ʰar - sʲimʲa ʔisʲajʀʲrʲit͈ʰʊ̝‿θʲan q͈ʲʊ̝bi zʊ̝ q͈ʰadan - ʕ̝ʲi ʔisʲajʀʲrʲit͈ʰʊ̝‿θʲan ðʲaʓik͈nawn];
{drogaNAR-SG oniPOS-PL którzyBIE-PL dobrodziejstwoBIE-PL obdarowywać2.SG-Cz.Prze. - zaś oniPOS-NL któryPRE-PL do ty2.SG-ABS złyINT-SG– oraz oniPOS-NL któryPRE-PL błądzić3.PL};
'1.7 Drogą tych, których obdarzyłeś dobrodziejstwami; nie zaś tych, na których jesteś zagniewany, i nie tych, którzy błądzą.'.
A tutaj można znaleźć nagranie całej sury; myślę, że nawet podołałem wymowie języka.
Poza tym, może kogoś to zainteresuje, wpisałem ostatni akapit sury w Google Translator i wykryło mi irlandzki.
> wat
Inkantacja Cthulhu:
"
Afteidunta ĉei Rilahu ibei camafeireu limei Quþulu ŝabbitu ramirnas";
[afθʲidʊ̝nta ʕ̝ʲi riɫahʊ̝‿bʲi k͈ʰamafʲiɽʲʊ̝ ɫimʲi q͈ʰʊ̝θʊ̝ɫʊ̝ ʆabːit͈ʰʊ̝ ramiɾnas];
{domPRE-3.SG.M.DAT i R’lyehPRE w uśpieniePRE-SG na CthulhuABS martwyABS czekać3.SG.M};
'W swym domu w R’lyeh czeka w uśpieniu martwy Cthulhu'.
Pory roku:
"
Cabaveiña" [k͈ʰabavʲiɲa] 'Wiosna' od "
B-Ve-Ñ" 'Zboże';
"
Saradura" [saradʊ̝ra] 'Lato', dosłownie 'Rozród zwierząt' od "
R-D-R" 'Wydawać potomstwo w hodowli, rozradzać';
"
Ucmatar"" [ʊ̝k͈mat͈ʰar] 'Jesień', dosłownie liczba syngulatywna od "
Ucmati" [ʊ̝k͈mat͈ʰi] 'Liść';
"
Saŝamura" [saʆamʊ̝ra] 'Zima' od "
Ŝ-M-R" 'Śnieg, zimno, szron'.
Garderoba:
"
Azala" [azaɫa] 'Ubiór':
"
Itbase" [it͈basʲ] 'Chiton/peplos';
"
Itbase qalur" [it͈basʲ q͈ʰaɫʊ̝r] 'Himation', dosłownie 'Duży chiton';
"
A‘iŝ" [aʔʰiʆ] 'Szata, toga';
"
Teurata" [θʲʊ̝rat͈ʰa] 'Płaszcz';
"
Labat" [labat͈] 'Spódnica';
"
Nivvirea" [nivːirʲa] 'Bonżurka';
"
Ĉeañag" [ʕ̝ʲaɲag] 'Kontusz';
"
Mun‘ea" [mʊ̝nʔʲa] 'Surdut';
"
Azta" [azt͈ʰa] 'Gorset';
"
Nagaľ" [nagaɮˤ] 'Suknia'.
"
Aqai þatuñ" [aq͈ʰaj θat͈ʰʊ̝ɲ] 'Nakrycie głowy':
"
Duĉad" [dʊʕ̝ad] 'Rańtuch';
"
Adjate" [adʓaθʲ] 'Chusta';
"
Qageama" [q͈ʰaɣʲama] 'Chusta zasłaniająca twarz od nosa w dół', można tłumaczyć jako 'Czarczaf';
"
Atreu" [at͈ɽʲʊ̝] 'Wianek' od "
Tarea" 'Kwiat'.
"
Azalpeur" [azalp͈ʲʊ̝r] 'Bielizna' dosłownie 'Pod-ubranie';
"
Jabbi" [ʓabːi] 'Majtki';
"
Aulicraj" [awlikɾaʓ] 'Biustonosz', dosłownie 'Przed piersiami';
"
Zeiqase" [zʲiq͈ʰasʲ] 'Pończocha';
"
Daleaṽa usim" [daʎavˤa‿sim] 'Podwiązka', dosłownie 'Węzeł nożny';
"
Caŝlan" [k͈ʰaʆlan] 'Buty':
"
Uďcamum" [ʊ̝dˤk͈ʰamʊ̝m] 'Oficerki';
"
Iscahum" [isk͈ʰahʊ̝m] 'Sandały'.
"
Axc" [aħk͈] 'Kieszeń';
"
Naif" [najf] 'Guzik';
"
Neuqife" [nʲʊ̝q͈ʰifʲ] 'Kołnierz';
"
Calit" [k͈ʰaɫit͈] 'Rękawica';
"
Gañiĉe" [gaɲiʕ̝ʲ] 'Szamerunek';
"
Lic" [lik͈] 'Pas, szarfa'.
Ciało człowieka:
"
Aqai" [aq͈ʰaj] 'Głowa, czaszka';
"
Azufse" [azʊ̝fsʲ] 'Twarz';
"
Meaddaju" [mʲadːaʓʊ̝] 'Podbródek';
"
Ŝavuŝa" [ʆavʊ̝ʆa] 'Czoło';
"
Satan" [sat͈ʰan] 'Włosy (na głowie)';
"
Apseul" [apsʲʊ̝l] 'Policzek';
"
Naqeum" [naq͈ʲʊ̝m] 'Usta (dwie wargi)';
"
Θauŝ" [θawʆ] 'Nos';
"
Ailŝ" [ajlʆ] 'Oko (Oko)';
"
Nave" [navʲ] 'Ucho';
"
Azn" [azn] 'Ząb';
"
Nabeure" [nabʲʊrʲ] 'Kieł' od "
N-Be-Re" 'Gryźć, wgryzać się';
"
Teaqdu" [θʲaq͈dʊ̝] 'Język' od "
Te-Q-D" 'Smakować, próbować'.
"
Uñhaza" [ʊ̝ɲhaza] 'Łokieć';
"
Ameat" [amʲat͈] 'Palec u dłoni';
"
Axeu" [aħʲʊ̝] 'Dłoń';
"
Uldu" [ʊ̝ldʊ̝] 'Ręka';
"
Urfuxei" [ʊ̝ɾfʊ̝ħʲi] 'Nadgarstek';
"
Attiþi" [at͈ːiθi] 'Ramię'.
"
Caub" [k͈ʰawb] 'Kciuk';
"
Ameat azzêin" [amʲat͈ʰ azʲːin] 'Palec wskazujący', dosłownie 'Bliski palec';
"
Ameat qapeir" [amʲat͈ q͈ʰap͈ʲir] 'Środkowy palec', dosłownie "Długi palec';
"
Adeucr" [aðʲʊ̝k͈ɾ] 'Serdeczny palec' od "
Deiciru" 'Pierścień';
"
Amealeat" [amʲaʎat͈] 'Mały palec', dosłownie 'Paluszek'.
"
Deaj" [ðʲaʓ] 'Pierś (u mężczyzn), klatka piersiowa';
"
Aulic" [awlik͈] 'Pierś (u kobiet)';
"
Ubu‘" [ʊ̝bʊ̝ʔ] 'Brzuch';
"
Daleaṽa nadri" [daʎavˤa nadɾi] 'Pępek', dosłownie 'Węzeł matki';
"
Atfax" [at͈faħ] 'Penis';
"
Baĉeade" [baʕ̝ʲaðʲ] 'Jądro';
"
Ĉaflai" [ʕ̝aflaj] 'Pochwa';
"
Sufur" [sʊ̝fʊ̝r] 'Sutek'.
"
Usim" [ʊ̝sim] 'Noga';
"
Ahaŝci" [ahaʆk͈ʰi] 'Kostka';
"
Sa‘eñ" [saʔʲɲ] 'Stopa';
"
Ultamu" [ʊ̝lt͈ʰamʊ̝] 'Kostka' od "
L-T-M" 'Biegać, sprintować';
"
Uñhaza" [ʊ̝ɲhaza] 'Kolano' (tak, to to samo co 'łokieć');
"
Tubbêim" [t͈ʰʊ̝bʲːim] 'Łydka';
"
Teip" [θʲip] 'Palec u nogi';
"
Aĉeme" [aʕ̝ʲmʲ] 'Udo'.
"
Sara" [sara] 'Kość';
"
Lafru" [lafɽʊ̝] 'Krew';
"
Aďmuzeum" [adˤmʊ̝zʲʊ̝m] 'Mózg' od "Aďmuze" 'Półkula mózgu';
"
Ŝamtibei aďmuzeumi" [ʆamt͈ʰibʲi‿dˤmʊ̝zʲʊ̝mi] 'Móżdżek', dosłownie 'Wnętrze mózgu';
"
Aqleara" [aq͈ʎara] 'Serce';
"
Valeise" [vaʎisʲ] 'Wątroba';
"
Ĉatix" [ʕ̝at͈ʰiħ] 'Płuco';
"
Turune" [t͈ʰʊ̝ɽʊ̝nʲ] 'Żołądek';
"
Aľixt" [aɮˤiħt͈] 'Nerka';
"
Alfiri" [alfiri] 'Żyła'.
Instrumenty muzyczne:
"
Ac‘utan" [ak͈ʔʰʊ̝t͈ʰan] 'Instrumenty' od "
C-‘-T" 'Grać'.
"
Ac‘utan asŝaginan" [ak͈ʔʰʊ̝t͈ʰan asʆaginan] 'Instrumenty strunowe' od "
Asŝag" [asʆag] 'Struna':
"
Asiŝga" [asiʆga] 'Gitara';
"
Asiŝga añarina" [asiʆga‿ɲarina] 'Harfa', dosłownie 'Ptasia gitara';
"
Suŝŝigu" [sʊ̝ʆːigʊ̝] 'Sitar';
"
Ansub asiŝgani" [ansʊ̝b asiʆgani] 'Fortepian', dosłownie 'Strunowy stół'.
"
Ac‘utan tasubinan" [ak͈ʔʰʊ̝t͈ʰan t͈ʰasʊ̝binan] 'Instrumenty dęte' od "
Tasub" [t͈ʰasʊ̝b] 'Pogłos, świst, oddech':
"
Iqs" [iq͈s] 'Flet';
"
Itsabu" [it͈sabʊ̝] 'Antara';
"
Iqs ŝasin" [iq͈s(i) ʆasin] 'Didżaridu', dosłownie 'Drzewny flet'.
"
Ac‘utan ĉeababinan" [ak͈ʔʰʊ̝t͈ʰan ʕ̝ʲababinan] 'Instrumenty perkusyjne' od "
Ĉe-B-B" 'Grzmot, wybuch':
"
‘Aib" [ʔʰajb] 'Bęben';
"
Iĉebab" [iʕ̝ʲbab] 'Gong';
"
Asixþau [asiħθaw] 'Dzwon' od "
S-X-Θ" 'Błyskawica, piorun'.
Zwierzęta gospodarskie:
"
Ahn" [ahn] 'Koń';
"
Ahnitir" [ahnit͈ʰir] 'Ogier';
"
Ahnaja" [ahnaʓa] 'Klacz';
"
Ahnasei" [ahnasʲi] 'Źrebię';
"
Burra" [bʊ̝ʀɾa] 'Osioł';
"
Taveiď" [t͈ʰavʲidˤ] 'Wielbłąd';
"
Taceihu" [t͈ʰak͈ʲihʊ̝] 'Krowa';
"
Taceahur" [t͈ʰak͈ʲahʊ̝r] bądź "
Udr" [ʊ̝dɾ] 'Byk';
"
Jagab" [ʓagab] 'Wół';
"
Vavi" [vavi] 'Kura';
"
Beaj" [bʲaʓ] 'Kogut';
"
Valeivi" [vaʎivi] 'Kurczak';
"
Cava‘" [k͈ʰavaʔ] 'Kaczka' (można łatwo zauważyć onomatopejizm);
"
Tusca" [t͈ʰʊ̝sk͈ʰa] 'Gęś';
"
Tuscitir" [t͈ʰʊ̝sk͈ʰit͈ʰir] 'Gąsior';
"
‘Iďaña" [ʔidˤaɲa] 'Indyk' od "
‘-Đ-Ñ" 'Ozdoba, upiększenie';
"
Mabbit" [mabːit͈] 'Świnia' od "
M-B-T" 'Mięso, wieprzowina';
"
Mabutitir" [mabʊ̝t͈ʰit͈ʰir] 'Prosiak';
"
Geaumr" [ɣʲawmɾ] 'Owca' od rdzenia "
Ge-M-R" 'Wełna, puszysty';
"
Adalŝ" [adalʆ] 'Baran' od rdzenia "
D-L-Ŝ" 'Rogaty, ostry';
"
Geaumaseir" [ɣʲawmasʲiɾ] 'Jagnię';
"
Caic" [k͈ʰajk͈] 'Koza';
"
Buŝ" [bʊ̝ʆ] 'Kozioł'.
Jak witać, żegnać i przepraszać:
"
Maleirni" [maʎiɾni] 'Witam', od "
Maleara" 'Witać, zapraszać';
"
Arjalir" [aɾʓaɫir] 'Dzień dobry' od "
Arj" 'Dzień' i "
Lir 'Dobro';
"
Searibni ĉei vareinni, ‘adeide" [sʲaribni ʕ̝ʲi varinːi - ʔʰaðʲiðʲ] 'Dzień dobry', pełne powitanie, dosłownie "Jestem nastawiony życzliwie i miło, przyjacielu";
"
Ildarlir" [ildaʀɮir] 'Dobranoc' od "
Ildar" 'Noc';
"
Tanatil Sirceicu (m.)/
tanatail Sirceicu (ż.)" [t͈ʰanat͈ʰil sirk͈ʰik͈ʰʊ̝]/[t͈ʰanat͈ʰajl sirk͈ʰik͈ʰʊ̝] 'Miłego dnia/do widzenia', dosłownie 'Idź w pokoju';
"
Aija!" [ajʓa] 'Cześć! (na powitanie)';
"
Zeala" [zʲaɫa] 'Cześć! (na pożegnanie)';
"
Ŝalizeni" [ʆaɫizʲni] 'Pozdrawiam/powodzenia' od "
Ŝalazea" 'Pozdrawiać, dobrorzeczyć';
"
Fal mara" [fal mara] 'Proszę', od protopadmarańskiego "
Fail Marri" 'Dla mnie (ulegle)';
"
Sanu" [sanʊ̝] 'Dziękuję', skrót od "
Sanunni" 'Jestem wdzęczny';
"
Raďeuvni" [raðʲˤʊ̝vni] 'Przepraszam', dosłownie 'Przykro mi';
"
Teaqadil/teaqadail" [θʲaq͈ʰadil]/[θʲaq͈ʰadajl] 'Smacznego/na zdrowie', dosłownie 'Smakuj';
"
Ŝarze!" [ʆaɾzʲ] 'Toast!', tylko przy alkoholu.
Osobliwości i ciekawostki:
"
Rabbaj" [rabːaʓ] 'Jabłko Adama', oznacza dosłownie 'Zew, ryk', jako iż jego uwydatnienie wiąże się z mutacją męskiego głosu; jabłko Adama u kobiety nazywa się "
Tih" [t͈ʰih] 'Pisk', jako iż nie zdarza się często, by kobiety miały niski głos. Nazywanie kobiecego jabłka Adama "zewem" jest bardzo szydercze;
"
Ajmeaþani laŝaja" [aʓmʲaθani laʆaʓa] 'Kłaść dzieci do łóżka, usypiać dzieci', dosłownie 'Pokazywać gwiazdy';
"
Aneg aseitear" [anʲg asʲiθʲar] 'Gruszka', dosłownie 'Zielone jabłko', chyba nie muszę tłumaczyć;
"
‘Easeaŝu maxure limei salaĉeuti zaceini" [ʔʲasʲaʆu maħʊ̝ʀʲ ɮimʲi saɫaʕ̝ʲʊ̝t͈ʰi zak͈ʲini] 'Dawać suchą odpowiedź na mokre pytanie', czyli dawać odpowiedź, która tak naprawdę na pytanie nie odpowiada;
"
Atufmu" [at͈ʰʊ̝fmʊ̝] 'Zwłoki', pochodzi od rdzenia "
T-F-M" 'Leżeć, odpoczywać';
"
Tar ŝalacea" [t͈ʰaɾ ʆaɫak͈ʲa] 'Przełykać ślinę z nerwów, ze strachu bądź z tremy', dosłownie 'Połykać ogień';
"
Qageama" [q͈ʰaɣʲama] 'Chusta zasłaniająca twarz od nosa w dół', tradycyjna część garderoby zarówno mężczyzn jak i kobiet, która jest zakładana jedynie przez wyjątkowych tradycjonalistów, można tłumaczyć jako 'Czarczaf';
"
Naqeumi zanada qageamu apeur" [naq͈ʲʊ̝mi zanada q͈ʰaɣʲamʊ̝‿p͈ʲʊ̝r] 'Zagryzać wargi pod czarczafem', fraza wyrażająca, iż w danej sytuacji powinno się zagryźć wargi i nic nie powiedzieć, nie sprzeciwić się bądź nie zwrócić komuś na coś uwagi, czysto ze względów autorytarnych, dla okazania szacunku bądź dla niewywoływania kłótni;
"
Aŝqea" [aʆq͈ʲa] 'Sztylet, nóż, mały miecz', dosłownie 'Igła', powiązane rdzeniowo z "
Ŝaqqêiz" [ʆaq͈ʲːiz] 'Ostrze';
"
Xaŝse lafru ibei" [ħaʆsʲ(i) lafɾʊ̝‿bʲi] 'Piach we krwi', powiedzenie komuś, iż ma on "piach we krwi" oznacza, iż dzieli on jakąś negatywną cechę (zazwyczaj wredotę, zgryzotę, konformizm) z całą swoją rodziną;
"
Cañara" [k͈ʰaɲara] 'Jeść/pić', padmarański nie rozróżnia tych dwóch rzeczy, ma za to kilka innych, bardzo sprecyzowanych znaczeniowo słów:
"
Sea‘aha" [sʲaʔʰaha] 'Pić wino' od "
Sea‘h" [sʲaʔh] 'Wino';
"
Leaqeaqea" [ʎaq͈ʲaq͈ʲa] 'Pić piwo' od "
Ilqê" [iʎq͈ʲ] 'Piwo';
"
Harapea" [harap͈ʲa] 'Odmawiać jedzenia i picia' od "
H-R-Pe" 'Granica, zapora, krawędź';
"
‘Arirna" [ʔʰariɾna] 'Niewymawianie /r/' oraz "
‘Arurna" [ʔʰaɽʊ̝ɾna] 'Bycie niewymawiającym /r/', dodatkowo "
‘Arric" [ʔʰaʀɾik͈] 'Ktoś, kto nie wymawia /r/', z tego samego rdzenia można utworzyć dość sztuczne słowo "
‘Arara" [ʔʰarara] 'Umyślne reranie';
"
Aŝlace" [aʆlak͈ʲ] 'Ktoś, kto sepleni' od rdzenia "
Ŝ-L-Ce" 'Ślina, połykanie';
"
Ĉatr" [ʕ̝atɾ] 'Oszust, osoba niewarta zaufania', inne znaczenie to 'Zacięcie, przycięcie, urżnięcie';
"
Lafri ṽapara" [lafɾi vˤap͈ʰara] 'Zakopać krew', inaczej zabić komuś dziecko;
"
Ñarqi namala" [ɲaɾq͈ʰi namaɫa] 'Zwracać komuś uwagę na jego niestosowne zachowanie', dosłownie 'Dawać węża';
"
‘Eimsê" [ʔʲimʲsʲ] 'W sam raz';
"
Actar nun ilŝi ĉei inavi" [ak͈t͈ʰaɾ nʊ̝n ʔʰilʆi ʕ̝ʲi ʔʰinavi] 'Człowiek bez oczu i uszu', czyli ktoś, kto (zazwyczaj umyślnie) nie zwraca uwagi na złe rzeczy dziejące się wokół niego, bądź udaje, że coś się nigdy nie stało;
"
Dadasea/Dadisena/Dadusena" [dadasʲa/dadisʲna/dadʊ̝sʲna] 'Zrobić coś z czymś/coś robić/być jakimś, być coś robiącym' od "
Dase" [dasʲ] 'Coś', trochę jak polskie 'tentegować';
"
Munañuďa umfearei" [mʊ̝naɲʊ̝dˤa‿mfʲarʲi] 'Poranny kapeć', dosłownie 'Pozostałość łóżka';
"
Θavaŝa" [θavaʆa] 'Grzebać w nosie' od "
Θauŝ" [θawʆ] 'Nos';
"
Alñaŝica tarata" [alɲaʆik͈ʰa t͈ʰarat͈ʰa] 'Uświadomić komuś jak bardzo się myli', dosłownie 'Spalić kogoś jak słońce';
"
Añalra nun imtuqeñani" [aɲaɫɾa nʊ̝n ʔʰimt͈ʰʊ̝q͈ʲɲani] 'Kobieta, która nigdy nie będzie miała męża', dosłownie 'Kobieta bez przyszłego męża', łagodne określenie na dziwkę;
"
Atsuz" [at͈sʊ̝z] 'Broda', ale także 'Grzywa (lwa)', 'Grzebień (koguta)' a także 'Hełm (jaszczurki)'.